Greckie “Apostolos” oznacza wysłannik . W nowym testamencie apostołami nazwano najbliższych uczniów Jezusa, naocznych świadków jego życia, nauk i dokonanych cudów oraz jego męczeńskiej śmierci. Uczniami osobiście wybranymi do prowadzenia jego Kościół i głoszenia Ewangelii wszystkim narodom świata. Ustanowienie ich w liczbie dwunastu było nawiązaniem do dwunastu pokoleń Izraela. Wszyscy oni mieli misję kapłańską i prorocką, a oprócz głoszenia Ewangelii dokonywali różnych cudów, takich jak uzdrawianie chorych, wyrzucanie demonów. Prawie wszyscy ponieśli śmierć męczeńską.
Wybór dwunastu apostołów
Ewangelista Łukasz opisuje to tak “I stało się w tych dniach, że wyszedł na górę, aby się modlić, i spędził noc na modlitwie do Boga. A gdy nastał dzień, przywołał uczniów swoich i wybrał z nich dwunastu, których też nazwał apostołami ” (por. Łk 6,12) Wybór ten wiec poprzedzała żarliwa rozmowa z Ojcem, podejmowane były ważne decyzje, dotyczące nowej wspólnoty – tzn. Kościoła. Uczniowie Ci w tej wspólnocie, założonej przez Jezusa, mieli odgrywać szczególną rolę .
Dwunastu apostołów Jezusa
Imiona pierwszej grupy apostołów można znaleźć np.: w Ewangelii Mateusza i Dziejach Apostolskich. W gronie dwunastu znaleźli się apostołowie: Szymon Piotr (jego bratem był Andrzej), Szymon Kananejczyk zwany Gorliwym, Mateusz, który był wcześniej poborcą podatków, Jakub, Filip, Jakub, Andrzej (brat Piotra), Jan, Bartłomiej, Tomasz, apostoł nazywany bliźniakiem, ale nie wiadomo czyim Juda i Judasz (zdrajca Jezusa), a po jego samobójstwie wybrany został Maciej.
Ciekawostki na temat apostołów
Większość apostołów pracowało jako rybacy, a przekaz głosi, że Jezus największą sympatią darzył Jana, który była najprawdopodobniej najmłodszy. Część z apostołów, włączając Piotra miało żony i rodziny. Kapłani Jerozolimscy pogardzali nimi, bo większość apostołów nie miała wykształcenia, nie byli rabinami i porozumiewali się gwarą. Z powodu braku wykształcenia rabinicznego nie byli traktowani poważnie przez ówczesny estabilishment.
Apostołowie w dniach śmierci Jezusa
Niektórzy apostołowie Jezusa, wcześniej uczyli się u Jana Chrzciciela. W noc poprzedzającą śmierć Jezusa członkowie grona apostołów byli z nim na wieczerzy i przy nim podczas modlitw w ogrodzie. Kiedy Judasz wydał Jezusa, w związku z aresztowaniem Jezusa, apostołowie uciekli i ukryli się. Po śmierci Jezusa jedenastu apostołów schowało się przed prześladowaniami w domu na terenie Jerozolimy i tam przyszedł do nich zmartwychwstały Chrystus. Apostołowie byli pierwszymi głównymi odbiorcami nauk Jezusa, naocznymi obserwatorami jego cudów i pierwszymi nauczycielami kolejnych wyznawców. Apostołowie towarzyszyć też mogli Chrystusowi w codziennej posłudze i jego podróżach ewangelizacyjnych. Obserwowali swego Mistrza i pomagali mu. Ich Chrystus był dla nich wszystkim, a większość apostołów zmarła śmiercią męczeńską w imię wiary w Jezusa Chrystusa.
Kim był trzynasty apostoł?
W tradycyjnym nauczaniu chrześcijańskim było dwunastu apostołów, wybranych przez Jezusa Chrystusa, aby towarzyszyli Mu podczas Jego ziemskiej działalności i głosili Ewangelię. Jednak po zdradzie Judasza Iskarioty, który wydał Jezusa władzom, liczba apostołów została zredukowana do jedenastu. Zgodnie z relacją zawartą w Dziejach Apostolskich, po wniebowstąpieniu Jezusa apostołowie postanowili uzupełnić swoje grono, wybierając nowego członka. W wyniku losowania, wybrano Macieja, który zgodnie z tradycją chrześcijańską, uznawany jest za trzynastego apostoła. Jego wybór miał na celu przywrócenie pełni liczby dwunastu apostołów, co miało symboliczne znaczenie nawiązujące do dwunastu pokoleń Izraela.
Warto jednak wspomnieć o apostołach “niewybranych” bezpośrednio przez Jezusa podczas Jego ziemskiej misji, a jednocześnie mających wielki wpływ na rozwój Kościoła. Święty Paweł z Tarsu, choć nie był jednym z pierwotnych dwunastu, jest często nazywany apostołem, ze względu na swoje ogromne znaczenie w szerzeniu chrześcijaństwa i tworzeniu fundamentów teologii Kościoła. Paweł, nawrócony po osobistym objawieniu Chrystusa, uważał siebie za powołanego przez Boga do głoszenia Ewangelii, mimo że jego misja rozpoczęła się już po wniebowstąpieniu Jezusa. Choć formalnie nie zalicza się go do grona “dwunastu”, jest często określany mianem “apostoła pogan”, co podkreśla jego unikalną rolę w historii Kościoła.
Apostołowie Jezusa w sztuce i kulturze
Apostołowie Jezusa od wieków zajmują szczególne miejsce w sztuce i kulturze, stanowiąc symboliczne postacie o wielkiej duchowej głębi. Ich wizerunki można odnaleźć w malarstwie, rzeźbie, literaturze, a także muzyce, gdzie pełnią rolę nie tylko religijnych świadków życia i misji Chrystusa, ale również reprezentują uniwersalne wartości i cechy ludzkie. Już w średniowieczu, w okresie wczesnochrześcijańskim, zaczęto przedstawiać apostołów jako postacie otoczone aurą świętości. Ich wizerunki zdobiły m.in. mozaiki i freski w katedrach i kościołach, ukazując ich w scenach wspólnotowych, takich jak Ostatnia Wieczerza, czy indywidualnych, związanych z ich misją głoszenia Ewangelii. Obecnie, możemy wyróżnić przepiękne obrazy na płótnie z ich wizerunkami, które mogą nadać nowe znaczenie i kontekst w domu, poprzez pewną sakralizację tego miejsca. Dekoracje z apostołami mogą być świetnym pomysłem na nowy wystrój dla osób, które uwielbiają sztukę nawiązującą do tematów religijnych.
Szczególną rolę w sztuce odgrywa przedstawienie Ostatniej Wieczerzy – scena, która stała się symbolem jedności i zdrady, oddająca napięcie emocji towarzyszących apostołom w kluczowym momencie ich historii. Najbardziej znanym obrazem tej sceny jest “Ostatnia Wieczerza” Leonarda da Vinci, w której artysta ukazał apostołów w chwili zaskoczenia i poruszenia po słowach Jezusa zapowiadających zdradę jednego z nich. Każdy z apostołów przedstawiony jest indywidualnie, z wyraźnie zarysowanymi cechami charakteru, co pozwala na interpretację ich osobistych emocji i reakcji. W ten sposób sztuka nie tylko dokumentuje wydarzenie biblijne, ale również nadaje mu głęboki, ludzki wymiar, który zbliża odbiorcę do duchowej rzeczywistości postaci biblijnych.
