Co łączy Richtera, Wyspiańskiego, Mehoffera, Chagalla, czy Raucha? Kawałki kolorowego szkła zręcznie wkomponowane w ołowiane kontury. Witraże, czyli najpiękniejsza, a za razem niezwykle trudna dekoracja, którą możemy spotkać w kościołach na całym świecie. Jak się je robi? Jakie są najsłynniejsze witraże okienne na świecie i co cennego zostało wykonane dłońmi Wyspiańskiego?
Jak powstaje witraż?
Sztuka wykorzystująca kolorowe szkło rozpoczęła się w gotyckiej Francji…z piasku. Piasek kwarcowy wymagał stopienia na masę, którą po dodaniu barwników podgrzewało się ponownie. Po odpowiednio długim wystudzeniu artysta komponował swoje dzieło osadzając niewielkie kolorowe kawałki w ołowiane kontury. To tylko jedna z kilku technik ich tworzenia, jednak najbardziej tradycyjna. Witraż gotycki często był nazywany Biblią dla ubogich ze względu na to, że najczęściej przedstawiał jej fragmenty, żywoty i postaci świętych i przez umieszczanie ich w kościołach były dostępne dla wzroku każdego, także dla tych, którzy nie potrafili czytać. Bardzo ciekawa jest także technika Tiffany’ego, która jest doskonała do wykonywania witrażowych kompozycji z najdrobniejszych elementów kolorowego, polerowanego szkła, które następnie są ze sobą lutowane cyną.
Wyspiański wielkim artystą był
Kiedy mowa o witrażach nie sposób nie wspomnieć o tych, które dla polskiej historii sztuki są najcenniejsze. Mowa rzecz jasna o dziełach które wyszły spod rąk Stanisława Wyspiańskiego. Wykonał on dla krakowskich franciszkanów siedem witraży. Na czterech z nich możemy oglądać żywioły wody i ognia. Kolejne przedstawiają błogosławioną Salomeę oraz św. Franciszka z Asyżu. Najsłynniejszym jest jednak nowatorski jak na tamte czasy witraż przedstawiający Boga Ojca. I to właśnie to dzieło jest celem wypraw turystów napływających do Krakowa ze wszystkich stron świata. Z pewnością jest to najwybitniejszy witraż okienny tamtych czasów, jednak Wyspiański znany był z dość ekscentrycznego uosobienia i nie dążył do międzynarodowej sławy. Było to według niego sprzeczne z patriotyzmem.
Najpopularniejsze witraże w Polsce i na świecie
Bez wątpienia odwiedzając różne miasta świata warto wybrać się na podziwianie tych dzieł sztuki. Są niespotykane, unikalne i najczęściej niezwykle cenne i cudem zachowane po światowych perturbacjach, do których przyczyniły się obie wojny światowe. Co warto zobaczyć?
- Sceny ze starego i nowego testamentu osadzone w 15 oknach w Świętej Kaplicy w Paryżu
- Katedra w Reims i jedne z najstarszych witraży na świecie zrekonstruowane przez Marca Chagalla
- Katedra w Chartres i jej znana na całym świecie rozeta
- Witraż Boga Ojca z kościoła franciszkanów w Krakowie
- W Bazylice Mariackiej w Krakowie można podziwiać zespół trzech zachowanych w całości witraży z XIV wieku
To rzecz jasna tylko kilka z nich. Wybór jest niezwykle bogaty, a sztuka ta jest niepodrabialna i unikalna dla każdego z nich. Przeważająca większość najwybitniejszych dzieł jest ulokowana we Francji z oczywistych względów. Warto jednak wybrać się na podziwianie naszych rodzimych skarbów. Ciekawostką jest także możliwość skorzystania z warsztatów w Muzeum witrażu w Krakowie, na których dowiemy się jak powstaje witraż.
