Monumentalna, przepełniona bólem zmieszanym ze spokojem “Pieta” Michała Anioła to rzeźba, która od wieków zachwyca w watykańskiej kaplicy Bazyli św. Piotra. Wykonana w marmurze pełna jest doskonałości w najdrobniejszych szczegółach. Słowo “pieta” po włosku oznacza “litość”, a po łacinie tym wyrażeniem określa się “pobożność”. Jak powstawała “Pieta” i dlaczego jest uznawana za najbardziej realistyczną rzeźbę związaną z Misterium Jezusa ? Te pytania to tylko jedne z nielicznych, które zadają turyści i wierni odwiedzający Bazylikę św. Piotra w Rzymie.
Dzieło młodego artysty – Pieta Michała Anioła
Patrząc na słynną rzeźbę po raz pierwszy nie sposób nie dostrzec, że jej wykonawca dokonał rzeczy dla wielu innych niemożliwej, mianowicie zawarł w niej zarówno pobożność, jak i litość. Chociaż mówimy o rzeźbie, a więc dziele zatrzymanym w miejscu, tutaj widz styka się z kompozycją, która rozdziera swoją niemą ekspresją serce i podbudza wyobraźnię. Widzimy Matkę Bożą tulącą w swoich ramionach umęczone katuszami ciało swojego zabitego syna.
Michał Anioł stworzył to fenomenalne dzieło mając zaledwie 24 lat. Wykonanie rzeźby zostało artyście zlecone przez jednego z franciszkańskich kardynałów – Jean de Bilheres, który chciał, by pełniła ona jego płytę nagrobną. Niektóre źródła podają, że Pieta Michała Anioła została stworzona z okazji jubileuszu 1500 roku. Co ciekawe, artysta sam wybrał materiał (marmur) i samodzielnie zaprojektował rzeźbę uwzględniając wszystkie szczegóły. Można przypuszczać, że wiązał z nim wiele osobistych odczuć, ponieważ jest ono jedynym, które zostało w ogóle podpisane przez Michała Anioła. Sam zamysł zlecenia artyście wykonania Piety prawdopodobnie wziął się z kultu tzw. obrazu wieczornego – pobożnego nabożeństwa, którego tematem przewodnim była pieta i które było odprawiane w XIII wieku w Niemczech, a później spopularyzowane przez franciszkanów w innych krajach europejskich.
Pieta – doskonałość Watykanu
Pieta Michała Anioła znalazła swoje miejsce w Capella Della Pieta (Kapicy Piety) w Bazylice św. Piotra w Rzymie. Martwy Chrystus jest unoszony na rękach i kolanach przez jego matkę, której postać została zmyślnie zaakcentowana i powiększona. Spokój jaki maluje się na twarzy Matki Boskiej odnosi się do pogodzenia się przez nią z wolą Boga, nie mniej nie brak w tym wyrazie umęczenia, przejęcia i ludzkiego cierpienia, które tak bardzo utożsamia się z bólem matek na całym świecie, które płaczą po stracie swoich dzieci.
Niewątpliwe arcydzieło, jakim jest Pieta Watykańska zostało ukończone w przeciągu dwóch lat. Być może jej nasycenie emocjami ma związek ze śmiercią matki artysty, która odeszła, gdy ten miał zaledwie pięć lat. Z całą pewnością rzeźbiarz był dumny ze swojej pracy i mocno się z nią identyfikował. Jedna z anegdot głosi, że gdy Michał Anioł podsłuchał grupę turystów, którym zachwalano rzeźbę jako dzieło Gobba z Mediolany, artysta tak się zdenerwował, że w nocy potajemnie wyrzeźbił dłutem swoje imię i nazwisko na posągu, zaraz na wstędze, którą opleciona jest suknia Matki Bożej.
Przez wieki rzeźba Pieta w Bazylice św. Piotra słusznie była uważana za prawdziwy skarb. Tylko raz padła ona ofiarą szaleńca, który w 1972 roku próbował dokonać jej dewastacji. Na szczęście skończyło się na niewielkim uszczerbku, który został zrekonstruowany w Watykańskiej Pracowni Konserwacji Zabytków, przy współpracy z Papieską Akademią.
